COVID–19 — LALPAN A DUH A NI!

Vawiin hi Tumkau Ní a ni. Kár hmasa lamah Covid-19 chungcháng ka ziak tawh a; ziah leh a tül tlat.

A hma atang tawhin, he hri lèn tan atang tawh rëng khan, Lal Isuan a chuanna tùr, Sabengtung kài tùra a zirtirte a tirh tuma a thusawi, “Lalpain a duh a ni,” (Lk. 19:34) tih thu hi ka rilruah a chám reng tawh a. Kan puithiamte sawi àwm tak mah ni se, mahni insit tak chungin ka’n ziak ve mauh teh ang.

Kan harh tak tak hi Lalpan a duh a ni!: Rambuai kan tawrh hnua Mizo chhungkua kan la inkhung khâwm nasat ber leh rei ber tum kan tawn mêk nachhan hi rálthuam leh sipai kan hlauh vàng a ni lo. Biak in khàr a’n ngai ta thup mai te, Good Friday leh A Lungngaih Zàn takngial pawha Kohhranhoten Lalpa Zanriah kan han kìl thei lo tùr ringawt te hian lung a tichhe takzet mai. Mahse, chhan nei loin Pathian hian eng mah a thlentir ka ring lo. Kèlkàng harhna leh camping harhnain a tihharh tak tak zawh tawh loh, a boruak leh a hùvâng zawh ruala kan harhna chan ral lehnghal mai thin; Biak in dár leh khuang rîin a vuak harh zawh tawh loh, Mizo Kristiante hi he natna léng avànga kan inkhàrkhipna hmun, keimahni in theuh atanga kan harh chhuah leh hi Pathianin a duh tawh niin a ngaih loh theih loh.

Kár hmasa lama ka ziah tawh ang khan, mahni in theuhah, chhúngkaw member kim thapin zàn dár 8 a Home Crusade hmang tùrin kan han thu khâwm ta thap mai a; a va’n ropui tak êm! Kan Cable TV pahnih, LPS leh ZONET lam hotute leh Bethel Ministry lam thahnemngaihna zárah, Bethel Ministry ten, an speaker Frederick Lalrindika kaltlangin Pathianin chhúng tinte min tlawh kual a. Biak in làmtual leh khawlaiah ni tawh loin, kan in chhúng atang ngeiin Hnehna kan puang ta zâwk a. Biak in leh khawlaia láma áu kual tawh loa mahni in chhúng atanga bul min tantir hi, Lalpan a duh a ni!

Chirí chî’ te hi Lalpan a duh a ni!: 

Thlarau Thianghlimin a khawih avànga khùr ngai miah lo; zú leh drugs châk avànga khùr zâwk thin, ‘a khùr mi leh chiri chî’ te hi Lalpan min la duh a ni tih kan inhria! TV kaltlanga Frederick a rawngbàwlnaa ‘harh tam ber’ tia sawi ngam chu, véng chhúng miten, ‘In léng’ atan pawha an duh meuh loh, keini ngawlveite hi kan ni asin!

‘Nghei’ mai thei ‘sim’ harsat si; thenkhat chu nghei thut hlauhthàwnawm dinhmuna ding hial tawh te; täl chhuah duh, chhuak hlei thei tawh si lo; zú leh ruih hloin a sal beh tawhho hi Lalpan kan sim theih nan min lockdown mék tih kan pawm!

Châk ngawih ngawiha khùr a, luak a, thlan tla hluama múa ‘kulcho period’ atan he lockdown hun hi kan lo hmang ve a. Mahse, kan ‘period’ hian zawh ní a nei chék ang a, kan rawn thawh chhuah hun a la thleng ngei ang tih kan ring tlat a ni.

Mi tha chauh thlang loa mi hniam ber leh mi tawp ber pawh kal kän ngai lo Lalpa chuan, keiniho hi min duh ‘tel ve’ tlat a; kan tana a la ‘awm zia’ a pho lang mék niin kan hre ve a. Dik taka sawi chuan, ‘tha’ nia kan ngaih, Kohhrana inhmang tak tak ai hian kan zínga mi tam tak hi, an rilrua a zau zâwk a, an thil phal daih zâwk tih ka hre chiang! Fùn khat chauh neiin kham dâwn lo tih inhre chiang mah se, ‘Ka khùr zualpui leh ka luak chhuak a reh chuan a tâwk,’ tia thiante ‘khilai’ phal tlat hi kan tam mai!

Keini chuan chapopui tùr emaw inchhuanna tùr emaw sawi tùr nei ve loin kan tláwm sâ nghal a. That duh ve tawh si, tha zîk tluak thei tawh si lo, keiniho hi Lalpan min ‘khâwm’ mék a, min hman a duh ve tawh a, kan ‘term’ a thleng ve tawh dâwn ni te pawn kan hre tan ve ta hial hial mai nia!

Kan ‘chirì period’ a zo ang a, kan kut, kè leh bán vùn hun hi a la ral ang. 

‘Fùntë’ leh ‘insulin’ aia Bible leh hla bu zakzeh ve tawha Biak in kawng kan rawn zawh ve hun a la thleng ngei ang a. La vúng deuh leh la khùr deuh chunga bán phara Pathian chawimawia lám a, khuang kan vua emaw tingtang kan perh ve hunah emaw pawn, min lo en hrang pawh ni ula, kan dem thei lo ang che u kan phú ve rëng alâwm chûng chu! Mahse, min en hrang lotu kan nei a, ‘Ka duh a che, lo thianghlim tawh rawh!’ min ti a, min kài chhuaktu kan nei tih kan chiang ang a chu chu tâwk kan ti mai ang!

Kan ram hruaitute Lalpan a duh a ni: Eng party mahin an siam that hleih theih tawh loh, kan ram, Kristian ram chhiat tawhzia hi… hnam dang hriata sawi pawh zahthlâk khawp a tling ta! A hre ril leh a rûk hre thûk zâwk apiang mang a ang ta a, an tah a tichhuak ta hial! Mahse, kan thiltih thin te, kan lo ‘pocket’ ve zeuh tùra hming kan lo sign tawh thinna te leh dik lo leh fel chiah lo a ni tih pawh hre reng chung a, ‘Mi tih loh dàn a ni bîk hleinem…’ kan lo tih thinna zawng zawngte paih bo a, kalsan a, sima Ama hriatpui ngeia ro rél a, ram siam that a nih leh theih nan Pathianin, he hri léng hmang hian min ko mék a. Kan ram hruaitu te, sorkar hna thawktu, eiru pha chin zawng zawngte nèn, Pathianin ‘chawlh’ min pe rih a ni tih hi i hrethiam ngam ang u.

Zonun Ze mawi lantir leh Lalpan a duh a ni: Kan Mizo nun ze mawi Tlàwmngaihna a ral chho mék kan ti maw? Kan páwl chhuanvàwr YMA chang rèl a sual dâwn dâwn ang hiala sawi duh kan awm chho ta hial a ni àwm a; a zia lo ngawt mai! Mahse, he Covid-19 hian kan khawtláng, kan véng hruaitute hmangin kan Zonun Ze mawi rawn pho chhuah leh hi Lalpan a duh a ni tih a chiang ngawt mai! Tlàwmngaihna chu a la ral lo chiang khawp asin hei!

En teh, mahni in luma ‘awm ve mai mai’ a, ‘chawlh ve dêr dêr’ te hi an châk lo a ni bîk lo a. Covid-19 hrî hi an hlau lo a ni bîk hek lo; keini aia kàina ‘chance’ phei chu an nei sáng fé zâwk! Mahse, ‘Kan véng leh kan khawtláng him tlàn nan,’ tiin an duty niléng a, a tùl avàng zâwkin véng tinah ‘min véng tlaivár’ mai zâwk thin a nih hi! I zah ang u! I chhúang ang u!

Kan ram chhúnga hmun ralti ber damdawi in leh ramrîa hnathawktute hian, tûn ang huna duty hi an châk viau lo khawp ang! Mahse, kan vaia kan him tlàn nan, an koa tlà chu hlen tumin tanpuingaite tanpuitu nih duhin hlau lo anga lang chungin an duty mai a ni. Tin, kan ni tin mamawh, kawng laka riltàm pawh pawisa loa truck hmanga min phurhsaktu leh min sem chhuahsaktute nèn lam hian, an hnathawh hi i fak ang u.

Chu mai a ni lo: Sorkar hnà atanga doctor chàwl tawh ten, ‘A tül hunah chuan koh theih ka ni e,’ tia pên chhuah an inhuam thü han hriatte hi, a rî a va’n mawi tak êm! Hei bâk bâka ‘Zonun Zemawi’! Tanpui theihna kan nei tlém hle mai. Tawngtaipui leh an thü tha taka lo awih mai hi kan tih ve theih a ni. Sawi tùr lah hi ka’n ngah thin si a hun leh hmun a tlém si!

A tâwp bera ka sawi duh chu: He hun khirh tak, chanchin duhawm lo hlîrin kan chanchin thar a luah lai hian, làwmna tùr i chhiar thiam ang u. 

Ngaihtuahin chhût chhût mah teh… làwmna tùr hi kan la ngah a nia! Kan sorkar pawh, hei bâk bâka thaa inbuatsaih emaw invenna leh inenkawlna tha zâwk kalpui dàn dang emaw awmin ka hre chuang lo, i fak ngam u. inchirhthehna hun a nih loh hi!

Kan tih theih chin a inang lo mai thei; mahse, kan awmna hmun theuhah, kan nih ang angin, ‘Lalpan min duh a ni!’